Κατάλληλο κλίμα για την καλλιέργεια μπρόκολου

Θεωρείται λιγότερο απαιτητικό σε κλιματικές συνθήκες σε σχέση με το κουνουπίδι. Η ανάπτυξη των βλαστών και των φύλλων ευνοείται από θερμοκρασίες κοντά στους 21 – 28oC και η ανάπτυξη της ανθοκεφαλής από 15-20oC.
Αν και είναι ανθεκτικό στο κρύο, μπορεί να προκληθούν σημαντικές ζημιές αν σημειωθεί παγετός κατά την περίοδο σχηματισμού των ανθοταξιών.
Ανάλογα με την ποικιλία που θα διαλέξουμε υπάρχουν διαφοροποιήσεις όσον αφορά την ανάγκη έκθεσης τους σε χαμηλές θερμοκρασίες για τον σχηματισμό των ανθικών στελεχών.
Για παράδειγμα οι πρώιμες και μέσης πρωιμότητας ποικιλίες δεν απαιτούν περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών, ενώ οι όψιμες και αυτές που καλλιεργούνται το χειμώνα απαιτούν χαμηλές θερμοκρασίες για να μπορέσουν να δημιουργήσουν ανθοκεφαλή και να ανθίσουν. Επομένως χρειάζεται προσοχή κατά την επιλογή της ποικιλίας.
Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του μπρόκολου είναι μεταξύ 10 και 20 βαθμών Κελσίου.
Όχι όμως μεγαλύτερες από 26 βαθμούς Κελσίου.
Αν η θερμοκρασία είναι πάνω από 26 βαθμούς Κελσίου, τότε η ταξιανθία του μπρόκολου θα ανθήσει γρήγορα ώστε να παράγει σπόρο και δε θα είναι φαγώσιμη.

Προετοιμασία εδάφους

Το μπρόκολο προτιμά ηλιόλουστες ή ημισκιερές θέσεις. Πριν γίνει εγκατάσταση του φυτού, το χωράφι καθαρίζεται από ζιζάνια και σκληρά υλικά όπως πέτρες και ξύλα.
Το χώμα θα πρέπει να είναι καλά αποστραγγιζόμενο (να μην κρατά νερό).
Πριν τη φύτεψη, επεξεργαστείτε το χώμα σε διάμετρο 30 εκατοστών γύρω από το σημείο φύτεψης. Ανακατέψτε το χώμα να αφρατέψει.
Προσθέστε περλίτη αν χρειάζεται για να βελτιώσετε την αποστράγγισή του.
Προσθέστε λίπασμα με τη μορφή κομπόστ ή χωνεμένης κοπριάς.
Το μπρόκολο χρειάζεται έδαφος με αυξημένα επίπεδα αζώτου.
Το pH του εδάφους θα πρέπει να έχει τιμή 6 – 6,5, ενώ σε χαμηλότερη τιμή επηρεάζεται αρνητικά η διαθεσιμότητα των ιχνοστοιχείων (απαραίτητα για το μπρόκολο).
Το μπρόκολο έχει υψηλότερη ανθεκτικότητα σε αλατούχα εδάφη σε σχέση με άλλα λαχανικά

Λίπανση

Κατά την προετοιμασία του εδάφους κάνουμε βασική λίπανση χρησιμοποιώντας 3 – 4kg κομπόστ ή καλά χωνεμένης κοπριάς.
Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας χρειάζονται μία με δύο επιπλέον λιπάνσεις. Για τις λιπάνσεις αυτές καλό είναι να χρησιμοποιούνται διαφυλλικά λιπάσματα για λαχανικά, για να προσλαμβάνονται πιο γρήγορα από τα φυτά. Το κουνουπίδι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην έλλειψη ιχνοστοιχείων, όπως το μολυβδένιο και το βόριο.
Για το λόγο αυτό ενσωματώνονται στο έδαφος κατά την προετοιμασία του χωραφιού, μολιβδαινιακό νάτριο και βόρακας. Καλλιέργεια κουνουπιδιού με απόδοση 3 τόνους/στρεμ αφαιρεί από το έδαφος 30kg αζώτου (Ν), 3,9kg φωσφόρου (Ρ), 20kg καλίου (Κ), 18kg CaO, 3kg MgO και 11,4kg SO3.
Το 1/2 ή 2/3 της ποσότητας του αζώτου, όπως και η συνολική ποσότητα του φωσφόρου και του καλίου, προστίθεται πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας. Η υπόλοιπη ποσότητα του αζώτου και οι ποσότητες των ιχνοστοιχείων προσθέτονται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών σε 2-3 δόσεις

Πως σπέρνουμε τα Μπρόκολα

Σκάβονται οι σειρές φύτευσης ανά 70 – 80cm, ενώ το βάθος φύτευσης είναι λίγο μεγαλύτερο από 1cm. Σε κάθε σειρά σπέρνονται οι σπόροι ανά 50 – 60cm.
Σε κάθε θέση σποράς, σπέρνονται 2 – 3 σπόροι και στη συνέχεια, όταν τα φυτά αναπτυχθούν, στις θέσεις που έχουν βγει περισσότερα από ένα, διατηρείται το πιο υγιές και με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη, ενώ ξεριζώνονται τα υπόλοιπα.
Οι σπόροι σκεπάζονται ελαφρά με ψιλοχωματισμένο χώμα και ακολουθεί πότισμα.
Το πότισμα πρέπει να είναι συχνό και εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και την εποχή.
Το χώμα πρέπει να παραμένει πάντα υγρό, για τη βλάστηση των σπόρων.
Χρειάζεται παρόμοιες θερμοκρασίες με το κουνουπίδι σε όλα τα στάδια ανάπτυξής του, αλλά δεν είναι τόσο απαιτητικό και μπορεί να προσαρμοστεί σε αρκετές περιοχές.
Έτσι σε περιοχές με ήπιο καλοκαίρι καλλιεργούνται οι πρώιμες ποικιλίες, που σπέρνονται αρχές άνοιξης και συγκομίζονται αρχές καλοκαιριού, και στις περιοχές με ζεστό καλοκαίρι καλλιεργούνται οι όψιμες ποικιλίες που σπέρνονται αρχές φθινοπώρου και συγκομίζονται στο τέλος του χειμώνα.
Στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδος, προτιμώνται οι μεσοπρώιμες ποικιλίες που σπέρνονται τέλη άνοιξης με αρχές καλοκαιριού και η συγκομιδή τους αρχίζει στα μέσα του φθινοπώρου.

Αποστάσεις σποράς

Τα λαχανικά χρειάζονται ζωτικό χώρο για να αναπτυχθούν.
Ο ζωτικός χώρος, αφορά τόσο το ριζικό τους σύστημα όσο και το κορμό και τα φύλλα τους. Θα πρέπει να τηρήσετε τις αποστάσεις για μία επιτυχημένη καλλιέργεια.
Ο ενδεδειγμένος τρόπος σποράς είναι σε γραμμές.
Σε αυτή την περίπτωση, διακρίνουμε δύο αποστάσεις σποράς.
Την απόσταση ανάμεσα στα φυτά που βρίσκονται στην ίδια γραμμή και την απόσταση ανάμεσα στις σειρές των φυτών.
Οι ενδεδειγμένες αποστάσεις σποράς για το Μπρόκολο είναι:

Απόσταση στην ίδια σειρά 30 – 60 εκ. Απόσταση ανάμεσα στις σειρές 60 – 90 εκ..

Φροντίδα μετά τη φύτεψη

Μετά τη φύτεψη και κάθε 3 εβδομάδες, καλό θα είναι να ενισχύεται το χώμα με λίπασμα πλούσιο σε άζωτο ώστε να βοηθήσετε την ανάπτυξη του μπρόκολου.
Για να διατηρήσετε το έδαφος γύρω από τη ρίζα υγρό, μπορείτε να βάλετε γύρω από τη ρίζα ξερά φύλα ή ξερά χόρτα ή ξερά στάχυα.

Πότισμα, άρδευση

Το μπρόκολο χρειάζεται πότισμα για να αναπτυχθεί και να δώσει υψηλή και ποιοτική παραγωγή.
Η επανάληψη του ποτίσματος εξαρτάται τόσο από τους κλιματικές συνθήκες, όσο και από τον τύπο εδάφους.
Τα αμμώδη εδάφη χάνουν γρήγορα την υγρασία τους και χρειάζονται πιο συχνό πότισμα, ενώ τα αργιλώδη κρατούν πολύ υγρασία και χρειάζονται προσοχή στην ποσότητα του νερού, ώστε να μην σαπίσουν τα φυτά.
Το πότισμα πρέπει να είναι αρκετό ώστε το χώμα να είναι πάντα υγρό, χωρίς όμως το νερό να λιμνάζει.
Το καλοκαίρι συνήθως η άρδευση είναι καθημερινή.
Το χειμώνα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις καιρικές συνθήκες.
Τις βροχερές μέρες περιορίζεται ή σταματάει εντελώς, όταν οι βροχοπτώσεις είναι έντονες ή συνεχείς και συνεχίζεται κανονικά όταν δεν βρέχει. Το σημαντικό είναι να διατηρείται στεθερή υγρασία και να μην υπάρχουν περίοδοι ξηρασίας.
Το φυτό όσο αναπτύσσεται, τόσο περισσότερο νερό χρειάζεται. Όσο το φυτό είναι μικρό, το πότισμα γίνεται με μικρές δόσεις ή ανά μεγαλύτερα διαστήματα, όταν το έδαφος φαίνεται να στεγνώνει.
Όταν τα φυτά μεγαλώσουν το πότισμα γίνεται πιο εντατικό και δεν σταματάει, μέχρι να τελειώσει η συγκομιδή.
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος άρδευσης είναι ο καταιονισμός.

Συγκομιδή

Ο χρόνος που τα μπρόκολα είναι έτοιμα για συγκομιδή ποικίλει ανάλογα με τον τρόπο που ξεκίνησαν.
Αν φυτέψατε σπόρους, τότε θα μεσολαβούν 11 με 15, ακόμη και 20 εβδομάδες μέχρι να έχετε την πρώτη σας συγκομιδή.
Αν φυτέψατε σπορόφυτα, τότε θα μεσολαβήσουν 8 με 12 εβδομάδες μέχρι την πρώτη συγκομιδή.
Τα μπρόκολα συλλέγονται όσο οι ταξιανθίες είναι ανώριμες και πριν αρχίσουν να αναπτύσσουν άνθη.
Στο κέντρο του στελέχους αναπτύσσεται μία μεγάλη κεντρική ταξιανθία. Αυτή είναι η πρώτη που κόβεται.
Στη συνέχεια, συνεχίζουν να αναπτύσσονται μικρότερες πλευρικές ταξιανθίες που και αυτές μετά από λίγο καιρό μπορούν να συγκομιδούν.
Αν δε συγκομίσετε έγκαιρα τις ταξιανθίες, αυτές θα ανθήσουν και δε θα μπορούν πλέον να καταναλωθούν.
Προσοχή: Η ανθοκεφαλή κόβεται από το φυτό μαζί με μερικά φύλλα για προστασία και μπαίνει αμέσως στο ψυγείο γιατί οξειδώνεται εύκολα.

Ανθοφορία

Το μπρόκολο αναπτύσσεται σε ύψος 45-60cm (ανάλογα με τη χρησιμοποιούμενη ποικιλία) και έχει σχετικά επιφανειακό ριζικό σύστημα (45cm).
Τα φύλλα είναι μεγάλα, πλατιά και σαρκώδη.
Η βασική διαφορά από το κουνουπίδι είναι ότι το μπρόκολο εκτός από τη κεντρική ανθοκεφαλή σχηματίζει και δευτερεύουσες ανθοκεφαλές στις μασχάλες των φύλλων, που είναι ακανόνιστου σχήματος.
Η κεντρική ανθοκεφαλή έχει μια διάμετρο από 7,5 – 20cm, ενώ οι δευτερεύουσες είναι μικρότερης διαμέτρου.
Οι ανθοκεφαλές είναι μικρότερων διαστάσεων σε σχέση με εκείνες του κουνουπιδιού, συμπαγείς και αποτελούνται από τα μεγάλου μεγέθους ανθικά στελέχη, χρώματος μαύρου ή ερυθροιδούς.
Εάν η ανθοκεφαλή παραμείνει στο έδαφος μετά τη συγκομιδή, τότε τα ανθικά στελέχη επιμηκύνονται για να δώσουν τα άνθη.
Φυτά με μεγάλα πράσινα φύλλα παράγουν μικρές ανθοκεφαλές πάνω σε ψιλό ανθικό στέλεχος
Η συγκομιδή της ανθοκεφαλής γίνεται όταν έχει φτάσει πλέον στο επιθυμητό μέγεθος και τα φύλλα είναι πράσινα και εύρωστα.

Κυριότερες ποικιλίες

Οι διάφορες ποικιλίες, που χρησιμοποιούνται στο εμπόριο, μπορεί να διαφέρουν ως προς το σχήμα των φύλλων και το χρώμα της ανθοκεφαλής.
Οι σπόροι που χρησιμοποιούνται προέρχονται από ποικιλίες συμβατικής καλλιέργειας μετά από σχετική άδεια παρέκκλισης ή πρόκειται για εισαγόμενους βιολογικούς σπόρους.
Ακόμα μπορεί να προέρχονται από σποροπαραγωγή των ίδιων των βιοκαλλιεργητών. Οι πιο συχνές ποικιλίες που καλλιεργούνται στη χώρα μας

Monaco

Μεσοόψιμο υβρίδιο, 80-90 ημερών για παραγωγή μιας ανθοκεφαλής (μονοκέφαλο) σκούρου πράσινου χρώματος και με πολύ λεπτά ανθίδια.
Παράγονται ανθοκεφαλές υψηλής συνεκτικότητας και ομοιομορφίας, σφαιρικού-θολωτού σχήματος και μεγάλου ειδικού βάρους.
Πολύ καλό ριζικό σύστημα, που το βοηθά να ανταπεξέλθει και σε δύσκολες συνθήκες.
Παρατηρείται άριστη μετασυλλεκτική διατηρησιμότητα και είναι ποικιλία κατάλληλη για νωπή κατανάλωση και για βιομηχανική χρήση (κατεψυγμένα).
Η φύτευση στο χωράφι γίνεται από τα μέσα Ιουλίου μέχρι και Σεπτέμβριο και η συγκομιδή από Νοέμβριο έως και Ιανουάριο.

Monrello

Νέο υβρίδιο για υψηλή παραγωγή στο χωράφι και διατηρησιμότητα στο ράφι
85-100 ημερών
Μεσοόψιμο υβρίδιο, 85 – 90 ημερών, για παραγωγή μιας ανθοκεφαλής (μονοκέφαλο)
Φυτό εύρωστο, υγιές, αραιόφυλλο (ευκολία συγκομιδής)
Κεφαλές μεγάλου ειδικού βάρους (εύκολα > 600gr) και παχύ μίσχο
Σφαιρικό σχήμα κεφαλών με υψηλή συνεκτικότητα και ομοιομορφία
Σκούρο πράσινο χρώμα και πολύ μικρά ανθίδια
Άριστη συνεκτικότητα και μετασυλλεκτική διατηρησιμότητα
Καλή ανοχή σε συνθήκες χαμηλών θερμοκρασιών
Ιδανικό και για εξαγωγές

Monopoly

Σταθερή και υψηλή παραγωγή
Μεσοόψιμο υβρίδιο, 80-85 ημερών
Υγιές φυτό, υψηλής ευρωστίας
Συνεκτικές σφαιρικές κεφαλές με πολύ μικρά ανθίδια
Υψηλή ομοιομορφία των παραγώμενων κεφαλών
Για παραγωγή και μικρότερων δευτερογενών κεφαλών (πολυκέφαλο)
Καταλλήλο για νωπή κατανάλωση και για βιομηχανική χρήση

Montop

H καλύτερη επιλογή για πρώιμες συγκομιδές
Πρώιμο υβρίδιο, 65-75 ημερών
Για παραγωγή μιας ανθοκεφαλής (μονοκέφαλο)
Ελκυστικό πράσινο χρώμα
Υψηλής συνεκτικότητας και ομοιομορφίας ανθοκεφαλές
Πολύ καλή συμπεριφορά στις υψηλές θερμοκρασίες
Κατάλληλο για πρώιμες φθινοπωρινές κυρίως φυτεύσεις

Violetto

Μεσοπρώιμη ποικιλία 85-90 ημερών για γενική χρήση.
Το φυτό είναι μεσαίου μεγέθους με ελαφρά πεπλατυσμένο στρογγυλό κεφάλι και έντονο βυσσινί – κόκκινο χρώμα μετρίου μεγέθους.

Θρεπτική αξία

Ποσότητες θρεπτικών ουσιών.
Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη C, φολικό οξύ, βιταμίνη Β1, βιταμίνη Α, Β-καροτίνη, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, ασβέστιο και σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα ιχνοστοιχεία και βιταμίνες ενώ αποτελεί κύρια πηγή κυτταρινών.
Το μπρόκολο ανήκει στα πλέον πλούσια σε τροφικά συστατικά λαχανικά και είναι πλούσιο, ανάμεσα σε άλλα, σε αντιοξειδωτικά και το καροτινοειδές λουτεΐνη. Μεταξύ των αντιοξειδωτικών έχει ανιχνευθεί η σουλφοραφάνη που σε πολλές μελέτες έχει αποδειχθεί πως έχει δράση αντικαρκινική. (Σουηδικό περιοδικό Näringsmedicinskt tidskrift nr 5 – 2006).
Διατροφικές πληροφορίες ανά 100g (Πηγή: Σουηδική Υπηρεσία Ελέγχου Τροφίμων/Livsmedelsverket)
Διατροφικές πληροφορίες ανά 100g (Πηγή: Σουηδική Υπηρεσία Ελέγχου Τροφίμων/Livsmedelsverket)

Ασθένειες

Το μπρόκολο προσβάλλεται από πολλές ασθένειες, που σαν αποτέλεσμα έχουν την ποιοτική και ποσοτική υποβάθμιση του προϊόντος.
Κυριότερες και σοβαρότερες ασθένειες του Μπρόκολου:
Ασθένειες Μπρόκολου

• Άνοιγμα ανθοκεφαλών
• Αδρομυκώσεις
• Αλτερνάρια
• Βακτηρίωση
• Καρκίνος σταυρανθών
• Μη σχηματισμός ανθοκεφαλών
• Περονόσπορος
• Σκληρωτίνια
• Τροφοπενία βορίου
• Τροφοπενία μολυβδένιο
• Ωΐδιο