Εχθροί Φυτών – Εισαγωγή

Η φύση έχει εφοδιάσει τα φυτά με διάφορους μηχανισμούς άμυνας, για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις αντίξοες συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος.

Ένα φυτό δέχεται συνεχείς επιθέσεις από πλήθος εχθρών τόσο ζωικών όσο και μη ζωικών. Ζώα, ακάρεα, νηματώδεις κ.α. είναι οι καθημερινοί εχθροί των φυτών. Και αν ο άνθρωπος μπορεί να αποφύγει και να προφυλαχθεί από ανάλογους εχθρούς, τα φυτά το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι είτε να υποκύψουν, είτε να τους υπομείνουν, είτε να τους αντιμετωπίσουν με διάφορους μηχανισμούς τους οποίους ανέπτυξαν με την πάροδο του χρόνου.

Κάποιοι από αυτούς είναι πολύ αποτελεσματικοί ενώ κάποιοι άλλοι όχι και τόσο. Εκεί λοιπόν που η φύση τα πήγε αρκετά καλά, ο άνθρωπος προσπαθεί να τα καταφέρει καλύτερα. Βασιζόμενος στην επινοητικότητα του προσπαθεί να επιφέρει περαιτέρω βελτιώσεις ώστε τα καλλιεργούμενα φυτά να καταφέρουν να αποδώσουν περισσότερο και οικονομικότερα κάτω από τις επιθέσεις των εχθρών τους.

• οι αφίδες (ψείρες),
• ο τετράνυχος,
• ο ψευδόκοκκος,
• τα κοκκοειδή,
• ο αλευρώδης (άσπρη μύγα),
• ο θρίπας
• και διάφορα έντομα εδάφους.

Πηγές:

• Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
• Bayer Ελλάς
• ΝΕΑ ΠΑΣΕΓΕΣ
• FARMABLOG
• ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ – ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΑΡΘΑΚΟΥΡΗ

Προσοχή!

Να τηρούνται αυστηρά:
α. Οι οδηγίες χρήσης των φυτοπροστατευτικών
β. Το τελευταίο χρονικό όριο ψεκασμού πριν τη συγκομιδή, σύμφωνα με τις οδηγίες που αναγράφονται στη ετικέτα
γ. Τα ακαρεοκτόνα δεν θα πρέπει να συνδιάζονταιθ με άλλα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
δ. Τα στοιχεία που αναφέρονται στην ιστοσελίδα έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση τις αναγραφόμενες, επί της ετικέτας, οδηγίες χρήσεως

ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΩΝ ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ

Οι εχθροί των καλλιεργούμενων φυτών ποικίλλουν ανάλογα με τη δραστηριότητά τους, δηλαδή ανάλογα με τα φυτικά είδη που προσβάλλουν. Τα αποτελέσματα από τις προσβολές των εχθρών είναι άμεσες και έμμεσες (καταστρέφουν το ίδιο το φυτό ή είναι φορείς ιώσεων ή ασθενειών τις οποίες μεταφέρουν στα φυτά). Μερικά από τα αποτελέσματα – συνέπειες της άμεσης προσβολής των φυτών από τους εχθρούς είναι η ζημιά στην ποιότητα και στην ποσότητα της παραγωγής, η απώλεια της θρεπτικής αξίας και της ποιότητας, η ταχεία αποδιοργάνωση του ξύλου και των παραγόμενων αγαθών.

Οι εχθροί διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

• Τα έντομα
• Τα ακάρεα

Έντομα

Έντομα ονομάζονται τα πολύ μικρά ζώα τα οποία έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το μικρό μέγεθος τους βοηθάει στην επιβίωσή τους, αφού η τροφή που χρειάζονται για να επιβιώσουν είναι λίγη σε ποσότητα. Έχουν 3 ζεύγη ποδών και 2 πτερύγων συνήθως, αλλά υπάρχουν και είδη που φέρουν ένα ή και κανένα στη θωρακική τους περιοχή!

Τα καταγεγραμμένα είδη εντόμων είναι τα περισσότερα είδη στο σύνολο του ζωικού βασιλείου απ’ ότι το σύνολο όλων των υπόλοιπων ειδών. Τα έντομα έχουν εξωσκελετό, δηλαδή ένα σχετικά σκληρό περίβλημα, που τα προστατεύει με μηχανικό τρόπο και χρησιμεύει στην αποθήκευση ενέργειας και στην επικάλυψη των τραχειών η των αεραγωγών μέσω των οποίων αναπνέουν. Ο εξωσκελετός συνδυάζει τη μηχανική στήριξη με μικρό συγκριτικά βάρος. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα έντομα καθώς εξελίσσονται αποβάλουν το σκληρό εξωσκελετό τους λόγω της δυσκαμψίας του με τη διαδικασία της έκδυσης. Τα έντομα με τη διαδικασία των εκδύσεων μεταμορφώνονται πλήρως, αφού περάσουν απ’ όλα τα στάδια της μεταμόρφωσης. Όσον αναφορά στις ικανότητές τους, τα περισσότερα έντομα περπατάνε αλλά κάποια μπορούν να πετάξουν, ακόμα και να πηδήξουν με τη βοήθεια των πτερύγων ή των ποδών αντίστοιχα και όπως όλοι οι έμβιοι οργανισμοί χρειάζονται νερό, τροφή και οξυγόνο για να επιβιώσουν. Τα έντομα παρουσιάζουν πολύ μεγάλη προσαρμοστικότητα στις συνθήκες του περιβάλλοντος, αφού ορισμένα από αυτά μπορούν να αντέξουν σε πολύ χαμηλές ή σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Το σώμα τους αποτελείται από 3 κύρια μέρη, την κεφαλή, πάνω στην οποία φέρουν 1 ζευγάρι κεραιών, το θώρακα και την κοιλιά.

Αφίδες

Οι αφίδες είναι από τους κυριότερους εχθρούς των φυτών. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ένα ζευγάρι σωληνόμορφων αποφύσεων που εντοπίζονται στην κοιλία και ονομάζονται σίφωνες ή κεράτια απ’ όπου παράγουν φερομόνες συναγερμού. Εμφανίζονται κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο, όταν δηλαδή επικρατεί μέτρια θερμός και υγρός καιρός. Οι αφίδες αφαιρούν μεγάλη ποσότητα χυμού από τα φυτά και με το νύγμα τους προκαλείται συστροφή των φύλλων όπου βρίσκουν καταφύγιο κάνοντας δυσκολότερο τον εντοπισμό τους. Εκκρίνουν άφθονα μελιτώδη αποχωρήματα, ρυπαίνοντας τα φυτά και τους καρπούς και ευνοούν τους μύκητες της καπνιάς. Επίσης οι αφίδες μπορούν να μεταφέρουν φυτοπαθογόνους ιούς στα φυτά. Προσβάλλουν πολλά καλλιεργούμενα είδη φυτών, ποώδη, καρποφόρα δέντρα, καλλωπιστικά είδη της Οικογένειας Rosaceae, κ.ά.

Τίγρης

Ένα άλλο έντομο που προκαλεί σοβαρά προβλήματα είναι ο τίγρης. Το ενήλικο του τίγρη έχει χαρακτηριστικά δικτυόμορφα ημιέλυτρα σαν δαντέλα. Προσβάλλει κυρίως γιγαρτόκαρπα δέντρα όπως μηλιά, αχλαδιά, κυδωνιά, λεύκες και άλλα δέντρα και θάμνους όπως τριανταφυλλιά, κερασιά, ροδακινιά, πυράκανθο, κτλ. Έχει 3 και σπανιότερα 4 γενεές το χρόνο. Οι προνύμφες και τα ενήλικα νυσσούν και μυζούν τα φύλλα τα οποία σταδιακά γίνονται χλωρωτικά και στην πάνω επιφάνεια έχουμε κιτρινωπά στίγματα. Στην κάτω επιφάνεια βλέπουμε άφθονα μαύρα στίγματα, εκδύματα, ανήλικα και ενήλικα έντομα. Σε έντονες προσβολές τα φύλλα πέφτουν και η παραγωγή μειώνεται. Εμφανίζονται κυρίως την άνοιξη.

Ψευδόκοκκος

πολύ σημαντικός εχθρός των καλλωπιστικών φυτών. Η ανάπτυξή του ευνοείται από την υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και τη σχετικά υψηλή θερμοκρασία αέρα. Παράγει άφθονα μελιττώδη απεκκρίματα που ρυπαίνουν το φύλλωμα και ευνοούν την ανάπτυξη της καπνιάς. Το έντομο είναι πολυφάγο και προσβάλει τα εσπεριδοειδή, το αμπέλι, τις αποθηκευμένες πατάτες, τις ρίζες ποωδών φυτών όπως η τομάτα, η πατάτα και τα κολοκυνθοειδή και πολλά είδη καλλωπιστικών φυτών. Έχει 3­4 γενεές το χρόνο και οι προνύμφες εγκαθίστανται σε σκιαζόμενα και υγρά μέρη. Η ανάπτυξή του δεν ευνοείται σε ξηρό καιρό. Προσβάλλει καρπούς, κλάδους και φύλλα. Τα δέντρα εξασθενούν και προκαλείται πτώση των μικρών καρπών. Οι προσβολές εμφανίζονται άνοιξη-καλοκαίρι (τέλη Μαϊου-αρχές Ιουνίου) (Τζανακάκης- Κατσόγιαννος, 2003).

Aκάρεα

Τα ακάρεα έχουν εξωσκελετό, αρθρωτούς πόδες και εκδύσεις όπως και τα έντομα αλλά δεν έχουν όλα τραχειακό σύστημα – μερικά αναπνέουν από ολόκληρη τη σωματική τους επιφάνεια. Κατά την ανάπτυξή τους υφίστανται πολλές εκδύσεις. Τα ακάρεα έχουν μόνο μία σωματική περιοχή, σε αντίθεση με τα έντομα, που έχουν τρείς ευδιάκριτες σωματικές περιοχές. Τα ακάρεα δεν έχουν κεραίες και τέλος έχουν τέσσερα ζεύγη ποδών, σε αντίθεση με τα έντομα που έχουν τρία.

Τα ακάρεα λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους δεν γίνονται εύκολα και γρήγορα αντιληπτά με συνέπεια η προσβολή να έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό που η αντιμετώπισή τους να μην είναι και τόσο εύκολη. Πολλά είδη είναι πολύ ανθεκτικά σε υψηλές συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα και σε υψηλές συγκεντρώσεις σε οξυγόνο, όπου τα έντομα δεν μπορούν να επιβιώσουν. Έρευνες έχουν δείξει ότι κάποια ακάρεα μπορούν να μεταφέρουν σπόρους μυκήτων, τόσο στο πεπτικό τους σύστημα όσο και στο εξωτερικό του σώματός τους. Τα ακάρεα εξαπλώνονται είτε βαδίζοντας, είτε με τον αέρα ή ακόμα και με τη βοήθεια εντόμων (Σταμόπουλος, 1999).

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται τα κυριότερα έντομα που προσβάλλουν τα καλλωπιστικά φυτά.