Κύριοι εχθροί των μηλοειδών

ΚΑΡΠΟΚΑΨΑ

(ΑΧΛΑΔΙΑ -ΜΗΛΙΑ)

Οι συλλήψεις στο δίκτυο φερομονικών παγίδων δείχνουν μία σχετικά ήπια δραστηριότητα των ακμαίων του εντόμου.

Ωστόσο, οι καλλιεργητές δεν πρέπει να εφησυχάζουν. Συνιστάται η συνέχιση της προστασίας των νεαρών καρπών από το έντομο, με ένα κατάλληλο και εγκεκριμένο για την καλλιέργεια εντομοκτόνο. Από τα εντομοκτόνα, προτιμώνται οι ρυθμιστές ανάπτυξης, τα φυσικής προελεύσεως σκευάσματα και τα σκευάσματα εντομοπαθογόνου ιού, που είναι εκλεκτικά και φιλικότερα προς το περιβάλλον. Για την επανάληψη του ψεκασμού να ληφθούν υπόψη η διάρκεια δράσης του εντομοκτόνου, ο ταχύς ρυθμός αύξησης των καρπιδίων και οι καιρικές συνθήκες.

ΨΥΛΛΑ (ΑΧΛΑΔΙΑ)

Περιγραφή

Τα ωά είναι ωοειδή-κίτρινα. Οι νύμφες έχουν πεπλατυσμένο σώμα, κιτρινωπό και αργότερα καστανοπράσινο και διανύουν 5 ηλικίες μέχρι να εμφανιστούν τα ακμαία. Τα πρώτα 4 στάδια καλύπτονται από μελιττώδη σταγόνα. Τα ενήλικα άτομα εμφανίζουν διμορφισμό, δηλαδή στην αρχή εμφανίζονται πράσινα και μετά γίνονται κίτρινα με καστανόμαυρο θώρακα. Οι θερινές γενεές συνήθως είναι πιο ανοιχτόχρωμες με φτερά άχρωμα, διαφανή, που φέρουν μια μαύρη κηλίδα, ενώ τα ακμαία φθινοπώρου-χειμώνα είναι σκούρα καστανά με φτερά που φέρουν γκρίζες σκιάσεις. Συμπληρώνει πολλές και επικαλυπτόμενες γενεές το χρόνο. Διαχειμάζει ως ενήλικο άτομο και δραστηριοποιείται αρχές άνοιξης (Φεβρουάριο-Μάρτιο). Τα θηλυκά ωοτοκούν και οι νεαρές νύμφες που εμφανίζονται συνήθως στη φάση της έκπτυξης των ανθοφόρων οφθαλμών, τρέφονται από τους εκπτυσσόμενους οφθαλμούς. Αργότερα μετακινούνται προς τα φύλλα, πάντα καλυμμένες με το μελιττώδες έκκριμα. Συνήθως η πυκνότητα του πληθυσμού είναι χαμηλή στην 1η γενεά της άνοιξης (Φεβρουάριο-Απρίλιο). Αντίθετα ο πληθυσμός είναι αυξημένος στην επόμενη γενεά, που αναπτύσσεται Μάϊο-Ιούνιο. Τον Ιούλιο-Αύγουστο η ένταση της προσβολής είναι ηπιότερη, ενώ αυξάνεται πάλι το φθινόπωρο (Σεπτέμβριο). Τα ακμαία της φθινοπωρινής γενεάς (σκουρότερου χρώματος) προετοιμάζονται για την χειμερινή διάπαυση.

Η αντιμετώπιση της ψύλλας είναι δύσκολη γιατί αναπτύσσει πολλές επικαλυπτόμενες γενεές, υψηλούς πληθυσμούς γρήγορα και επίσης προστατεύεται από την επαφή με τα εντομοκτόνα με το κολλώδες έκκριμά της. Συστήνεται να ακολουθούνται οι οδηγίες των Γεωργικών Προειδοποιήσεων κατά περιοχή και να γίνονται έγκαιρα ψεκασμοί, με καλή διαβροχή του δένδρου. Σημαντικό είναι επίσης να ακολουθείται ένα πρόγραμμα επεμβάσεων με βασικό τον χειμερινό ψεκασμό για μείωση του διαχειμάζοντος πληθυσμού. Κρίσιμος είναι επίσης ο πρώτος ψεκασμός της άνοιξης για να σταματήσει ή να περιορίσει στο ελάχιστο τον αναπτυσσόμενο πληθυσμό της 1ης γενεάς.

Βλάβη

Οι νύμφες και τα ακμαία μυζούν χυμούς και μπορεί να παρουσιαστούν νεκρώσεις στα σημεία όπου τρέφονται. Η σοβαρότερη ζημιά όμως που προκαλούν είναι από το κολλώδες έκκριμα, το οποίο λερώνει κλαδιά, φύλλα και καρπούς. Σε υψηλούς πληθυσμούς του εντόμου τα δένδρα κυριολεκτικά «στάζουν». Σ’ αυτά επίσης αναπτύσσονται δευτερογενώς μύκητες (καπνιά). Προκαλείται ακόμη φυλλόπτωση.

ΤΕΤΡΑΝΥΧΟΙ

 (Αχλαδιά- Μηλιά)

Η καταπολέμηση των τετρανύχων (κόκκινος, κίτρινος) συνιστάται σε οπωρώνες που παρατηρούνται περίπου 60-70 κινητές μορφές ανά 100 φύλλα, με εναλλαγή κατάλληλων και εγκεκριμένων ακαρεοκτόνων. Σε περιπτώσεις προσβολής και από τα δύο είδη τετρανύχων, είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν σκευάσματα που καταπολεμούν και τα δύο είδη.

ΣΥΣΤΑΣΗ: Καλούνται οι καλλιεργητές, ιδίως αυτήν την εποχή, να επισκέπτονται όσο το δυνατό συχνότερα τις καλλιέργειες, προκειμένου να διαπιστώνουν έγκαιρα τυχόν προσβολές από φυτοπαράσιτα έτσι, ώστε να είναι εφικτή η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους, με το μικρότερο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος. ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε κάθε περίπτωση να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την αναλογία χρήσης, την συνδυαστικότητα, τον κίνδυνο φυτοτοξικότητας, το διάστημα μεταξύ τελευταίας επέμβασης και συγκομιδής και τα μέτρα προστασίας για την αποφυγή δηλητηρίασης

Κοκκοειδή (Σαν Ζοζέ, παρλατόρια)

• Το σημαντικότερο είναι η ψώρα του San Jose (Quadraspidiotus perniciosus).
• Διαχειμάζει μέσα στο ασπίδιο του.
• Ενήλικα 1ης γενιάς από μέσα Απριλίου έως μέσα Ιουνίου.
• Άλλες δυο γενιές Ιούλιο – Αύγουστο και μέσα Οκτωβρίου – αρχές Νοεμβρίου.
• Παρακολούθηση με συλλήψεις σε κολλητικές ταινίες και φερομονικές παγίδες και με παρατηρήσεις σε προσβεβλημένους βλαστούς, κλάδους, κορμούς.
• Καταπολέμηση με χειμερινό λάδι.

Σε οπωρώνες στους οποίους παρατηρήθηκαν προσβολές κοκκοειδών, συστήνεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα αφαίρεση και καύση των ξερών και εξασθενημένων τμημάτων των δέντρων και γενικά όλων όσων έχουν πυκνό πληθυσμό εντόμων.

Επιπλέον στο διάστημα από την πτώση των φύλλων και πριν το φούσκωμα των οφθαλμών, θεωρείται αναγκαίος ένας ψεκασμός με κατάλληλο ορυκτέλαιο ή με μείγμα ορυκτελαίου και κατάλληλου οργανοφωσφορούχουν εντομοκτόνου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χειμερινός αυτός ψεκασμός θανατώνει επίσης και τα χειμερινά αυγά αφίδων και ακάρεων.

Αφίδες

• Οι κυριότερες αφίδες που βλάπτουν τη μηλιά είναι η πράσινη αφίδα της μηλιάς (Aphis pomi), η ρόδινη αφίδα (Dysaphis plantaginea) και η αιματόψειρα ή βαμβακάδα (Eriosοma lanigerum).
• Η πράσινη βλάπτει μόνο τη ζωηρή νεαρή βλάστηση και δεν προκαλεί ζημιά στους καρπούς.
• Η ρόδινη αφίδα απομυζά και παραμορφώνει τα φύλλα των αιχμών και τα καρπίδια.
• Η βαμβακάδα αναπτύσσεται σε κλάδους κύρια και συνήθως δεν προκαλεί ζημιές σε φύλλα και καρπούς.

 Σέζια – Sesia myopiformis (Μηλιά)

Γενικές πληροφορίες :

Το έντομο ωοτοκεί στους κορμούς και στους βραχίονες, κατά προτίμηση σε σχισμές, έλκη, τομέςκαι αποτελεί σοβαρό ξυλοφάγο εχθρό της μηλιάς στην Κρήτη.

Η περίοδος ωοτοκιών έχει ξεκινήσει και σε έναν γενικό κανόνα διαρκεί μέχρι και τον Ιούνιο – Ιούλιο.

Οδηγίες :-Συνιστάται κατά την περίοδο ωοτοκιών να εφαρμόζεται κατά διαστήματα κατευθυνόμενος ψεκασμός στον κορμό και τους βραχίονες με καλή διαβροχή.

-Το ασβέστωμα των κορμών και των βραχιόνων δρα απωθητικά στην εναπόθεση αυγών. Εφαρμόζεται μόνο σε δέντρα με ξυλοποιημένο κορμό (ηλικίας άνω των δύο ετών)

ΚΟΚΚΟΕΙΔΗ (Αχλαδιά─Μηλιά)

Η έξοδος των κινητών μορφών των εντόμων ξεκινά περίπου αυτή την εποχή και εντείνεται με την αύξηση των θερμοκρασιών.

Συστήνεται ψεκασμός με ένα κατάλληλο και εγκεκριμένο για την καλλιέργεια εντομοκτόνο, μόνο σε οπωρώνες που είναι ήδη σοβαρά προσβεβλημένοι από κοκκοειδή. Και αυτό διότι τα έντομα αυτά και ιδίως αυτή την εποχή, έχουν πλήθος φυσικών εχθρών (ωφέλιμα έντομα), οι οποίοι συχνά ελέγχουν αποτελεσματικά τους πληθυσμούς των κοκκοειδών και η δράση τους δεν πρέπει να διαταράσσεται από τη χρήση ευρέως φάσματος εντομοκτόνων.

Προτείνεται, να ψεκάζονται μόνο τα προσβεβλημένα δένδρα, με έμφαση στον κορμό και στους βραχίονες.

Επισημαίνεται, ότι η καταπολέμηση των κοκκοειδών είναι δυνατό να συνδυαστεί με εκείνη της καρπόκαψας, των φυλλορυκτών και της ψύλλας.

ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΑ (Αχλαδιά─Μηλιά)

Η σημαντική άνοδος της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με την έλλειψη βροχοπτώσεων για το προσεχές διάστημα είναι συνθήκες που δεν ευνοούν την εξάπλωση των παθογόνων.

Ωστόσο, εφιστάται η προσοχή σε οπωρώνες υγρών περιοχών, με ιστορικό προσβολών από τους μύκητες.

ΩΙΔΙΟ (Μηλιά)

Οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση της ασθένειας στην τρυφερή βλάστηση.

Συστήνεται ψεκασμός ιδίως σε ποικιλίες μηλιάς που είναι ευαίσθητες στο ωίδιο, αλλά και σε περιοχές με ιστορικό προσβολών από τον μύκητα.

Προτείνεται να χρησιμοποιηθούν σκευάσματα που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα και το φουζικλάδιο.

Ζευζέρα

Περιγραφή

Πολυφάγο, ξυλοφάγο έντομο που προσβάλλει πολλά καρποφόρα δένδρα και κυρίως την αχλαδιά, την μηλιά και την ελιά. Στην ηπειρωτική Ελλάδα ζημιώνει κυρίως τα μηλοειδή, ενώ σε πιο θερμές περιοχές (νησιά Αν.Αιγαίου, Δωδεκάνησα) την ελιά.

Το ενήλικο είναι σχετικά μεγάλου μεγέθους (2,5-3cm μήκος). Η προνύμφη είναι υπόλευκη, κίτρινη με μαύρες κηλίδες και φτάνει σε μήκος 6 cm περίπου. Έχει 1 γενεά ανά 2-3 χρόνια ανάλογα με την περιοχή. Διαχειμάζει σαν προνύμφη μέσα στον κορμό του δένδρου. Τα ακμαία εμφανίζονται τέλη άνοιξης-καλοκαίρι. Τα θηλυκά ωοτοκούν κάτω από τον φλοιό και τα ρυτιδώματα του κορμού και των κλαδιών. Οι εκκολαπτόμενες προνύμφες της ζευζέρας περιπλανώνται στην αρχή στους νεαρούς βλαστούς πριν αρχίσουν να εισδύουν στο ξύλο, σχηματίζοντας στοές. Οι στοές έχουν φορά από κάτω προς τα πάνω και σχήμα ελικοειδές, είναι βαθιές και φτάνουν μέχρι την εντεριώνη. Όταν οι προνύμφες της ζευζέρας ολοκληρώσουν την ανάπτυξή τους επιστρέφουν από την ίδια στοά προς την επιφάνεια του κορμού ή των κλαδιών, διευρύνουν την αρχική οπή εισόδου και σχηματίζουν νυμφικό θάλαμο, όπου νυμφώνονται την επόμενη άνοιξη.

Συστήνεται να κόβονται τα προσβεβλημένα κλαδιά και να καίγονται. Για επιτυχή καταπολέμηση της ζευζέρας απαιτείται προσδιορισμός του χρόνου εμφάνισης των ακμαίων στον ελαιώνα και της διάρκειας πτήσης. Η χρήση φερομονικών παγίδων βοηθά στον καθορισμό του κατάλληλου χρόνου επέμβασης. Όταν αποφασιστεί ψεκασμός είναι απαραίτητη η καλή κάλυψη κορμού και κλαδιών με το ψεκαστικό διάλυμα. Επίσης θανάτωση της προνύμφης δια μέσου της οπής και της στοάς μπορεί να επιτευχθεί με τη βοήθεια σύρματος είτε κλείνοντας τη στοά μετά από εισαγωγή εμποτισμένου βαμβακιού με εντομοκτόνο, εφ’οσον δεν είναι πολλές οι προσβολές.

Βλάβη

Το δένδρο παρουσιάζει ξερά κλαδιά ή μπορεί να ξεραθεί ολόληρο. Εξωτερικά διακρίνονται οι μάζες ρινισμάτων ξύλου ή περιττωμάτων των προνυμφών καθώς και οι οπές εξόδου. Είναι πολύ σοβαρός εχθρός των δένδρων. Μία προνύμφη είναι δυνατό να ξεράνει ένα νεαρό δένδρο 1-3 ετών ή να προκαλέσει το σπάσιμό του από δυνατό άνεμο.

Θρίπας

Περιγραφή

Προσβάλλει το βαμβάκι, τον καπνό, τα ψυχανθή και πολλές άλλες καλλιέργειες.

Το ακμαίο έχει μήκος 0,8 χιλ. και χρώμα κιτρινοκάστανο. Οι πτέρυγες είναι στενές, γκριζοκίτρινες, με μακρούς κροσσούς. Οι κεραίες του έχουν 7 άρθρα (σε αντίθεση με τον Θρίπα της Καλιφόρνια Frankliniella occidentalis, που φέρει κεραίες με 8 άρθρα). Οι νύμφες μοιάζουν στην εμφάνιση με τα ακμαία και έχουν χρώμα λευκοκίτρινο.

Βλάβη

Τα καπνόφυτα προσβάλλονται τόσο στο σπορείο όσο και στο χωράφι. Στα φύλλα εμφανίζονται πολυάριθμα λευκά στίγματα. Η απομύζηση φυτικών χυμών από τα φύλλα τα κάνει εύθραυστα και υποβαθμίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους. Σοβαρότερη ζημιά όμως προκαλεί ο θρίπας μεταδίδοντας την ίωση της κηλιδωτής νέκρωσης (TSWV) (“καρκίνος”).

Βαμβακάδα

Περιγραφή

Προσβάλλει την ροδακινιά, βερικοκιά, κερασιά, δαμασκηνιά, ακτινιδιά, μουριά, καρυδιά και καλλωπιστικά δένδρα.

Τα νεαρά θηλυκά έχουν κιτρινωπό ασπίδιο και από κάτω από αυτό το σώμα τους είναι αχλαδόσχημο, πορτοκαλοκίτρινο. Στην περίοδο ωοτοκίας το σώμα τους γίνεται στρογγυλό και το ασπίδιο υπόλευκο. Τα αρσενικά άτομα είναι μικρότερου μεγέθους, με ασπίδιο μακρόστενο, με παράλληλες πλευρές και χρώμα λευκό με σκούρα κίτρινη κηλίδα. Τα ενήλικα αρσενικά είναι πτερωτά με χρώμα ρόδινο ή πορτοκαλί. Τα θηλυκά φέρουν τα ωά κάτω από το ασπίδιο και το χρώμα τους διαφέρει ανάλογα με το φύλο. Από τα πορτοκαλόχρωμα ωά προκύπτουν αρσενικά άτομα, ενώ από τα λευκά ωά προκύπτουν θηλυκά άτομα. Παρατηρείται επίσης στις αποικίες να συγκεντρώνονται κατά ομάδες άτομα του ίδιου φύλου. Συμπληρώνει 3 γενεές το χρόνο. Διαχειμάζει ως ενήλικο θηλυκό. Μέσα της άνοιξης ωοτοκεί και οι έρπουσες κινητές μορφές εμφανίζονται τον Μάϊο-Ιούνιο. Οι γενεές διαδέχονται η μία την άλλη ανά 1-1,5 μήνα μέχρι τον Σεπτέμβριο. Τα θηλυκά πριν διαχειμάσουν συζεύγνυνται.

Για την αντιμετώπισή του συστήνεται να ακολουθούνται οι οδηγίες των Γεωργικών Προειδοποιήσεων. Το κατάλληλο στάδιο επέμβασης είναι όταν υπάρχουν οι έρπουσες κινητές μορφές, που είναι ευαίσθητες στα εντομοκτόνα.

Βλάβη

Το κοκκοειδές αυτό εμφανίζεται συνήθως στον κορμό και στα κλαδιά και η εικόνα της προσβολής είναι μια πυκνή βαμβακώδης αποικία. Το κοκκοειδές απομυζά χυμούς και σε περιπτώσεις σοβαρής προσβολής μπορεί να προκαλέσει την ξήρανση κλαδιών ή και ολόκληρων των δένδρων. Σπανιότερα προσβάλλει καρπούς, αλλά όταν αυτό γίνεται, π.χ. στα ροδάκινα προκαλεί κόκκινες κηλίδες που μειώνουν σημαντικά την εμπορική τους αξία ως επιτραπέζια ή προκειμένου για εξαγωγές.

Φυλλοδέτες

Περιγραφή

Είναι είδος πολυφάγο και προσβάλλει κυρίως τη μηλιά και την αχλαδιά, αλλά και την ροδακινιά, την κερασιά, την φιστικιά.

Συμπληρώνει 1 γενεά το χρόνο. Διαχειμάζει στο στάδιο του ωού στον φλοιό των δένδρων και την άνοιξη εξέρχονται οι νεαρές προνύμφες. Το χρώμα τους μεταβάλλεται ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξής τους από κιτρινωπό στην αρχή σε πράσινο λαδί και γκριζοπράσινο στο τελευταίο στάδιο. Τα ωά είναι πράσινα και τοποθετούνται σε ομάδες σχηματίζοντας ωόπλακες, που καλύπτονται και προστατεύονται από διαφανή ουσία. Τα ακμαία διαφέρουν στην εμφάνιση ανάλογα με το φύλο. Τα θηλυκά έχουν περισσότερο ανοιχτόχρωμες πτέρυγες, από τα αρσενικά.

Συστήνεται να ακολουθούνται οι οδηγίες των Γεωργικών Προειδοποιήσεων.

Βλάβη

Αρχικά εγκαθίστανται στους εκπτυσσόμενους οφθαλμούς και στη συνέχεια μετακινούνται στο φύλλωμα. Η χαρακτηριστική εικόνα της προσβολής είναι η «φωλιά» από τμήματα του φύλλου που δημιουργεί με συνδεδεμένα μετάξινα νήματα, που εκκρίνει η προνύμφη. Εκεί μέσα αναπτύσσεται και νυμφώνεται. Αρχές καλοκαιριού εξέρχονται τα ακμαία (πεταλούδες) που ωοτοκούν στο φλοιό των δένδρων.

Φυλλορύκτες

Περιγραφή

Πρόκειται για Λεπιδόπτερα μικρόσωμα, γι’ αυτό και ονομάζονται και Μικρολεπιδόπτερα.

Phyllonorycter ή Lithicoletis blancardella, P. corylifoliella, Leucoptera malifoliella, Lyonetia clerkella

Είναι μικρά λεπιδόπτερα που προσβάλουν τα μηλοειδή δημιουργώντας στοές στα φύλλα οι οποίες είναι χαρακτηριστικές ανάλογα με το είδος. Οταν η προσβολή επεκταθεί υπάρχει πρόωρη φυλλόπτωση γεγονός που μειώνει την φωτοσυνθετική επιφάνεια του δένδρου περιορίζει την βλαστική ικανότητά του και έχει αρνητική επίδραση στην παραγωγή.

Διαχειμάζει ανάλογα με το είδος, σαν χρυσαλίδα ή σαν ώριμη προνύμφη αλλά και σαν ακμαίο, στα πεσμένα φύλλα αλλά και σε σχισμές του φλοιού του δένδρου.

Εχει συνήθως 3-4 γενιές τον χρόνο ανάλογα με το είδος.

Οι προνύμφες αμέσως μετρά την εκκόλαψή τους εισέρχονται στα φύλλα ορρύσοντας στοές κάτω απο την επιδερμίδα του όπου, ανάλογα με το είδος είτε νυμφώνονται εκεί είτε εξέρχονται ψάχνοντας άλλο καταφύγιο όπως οι σχισμές του φλοιού κ. άλ.

Η καταπολέμηση γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες των Γεωργικών Προειδοποιήσεων.

Βλάβη

Προσβάλλουν κυρίως τη μηλιά και αχλαδιά και δημιουργούν στοές στα φύλλα, που διαφέρουν ανάλογα με το είδος. Ανάλογα με την ένταση της προσβολής μπορεί να δημιουργηθούν νεκρώσεις στα φύλλα, ακόμη και πτώση τους.