Εχθροί Φυτών – Εισαγωγή
Η φύση έχει εφοδιάσει τα φυτά με διάφορους μηχανισμούς άμυνας, για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις αντίξοες συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος.
Ένα φυτό δέχεται συνεχείς επιθέσεις από πλήθος εχθρών τόσο ζωικών όσο και μη ζωικών. Ζώα, ακάρεα, νηματώδεις κ.α. είναι οι καθημερινοί εχθροί των φυτών. Και αν ο άνθρωπος μπορεί να αποφύγει και να προφυλαχθεί από ανάλογους εχθρούς, τα φυτά το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι είτε να υποκύψουν, είτε να τους υπομείνουν, είτε να τους αντιμετωπίσουν με διάφορους μηχανισμούς τους οποίους ανέπτυξαν με την πάροδο του χρόνου.
Κάποιοι από αυτούς είναι πολύ αποτελεσματικοί ενώ κάποιοι άλλοι όχι και τόσο. Εκεί λοιπόν που η φύση τα πήγε αρκετά καλά, ο άνθρωπος προσπαθεί να τα καταφέρει καλύτερα. Βασιζόμενος στην επινοητικότητα του προσπαθεί να επιφέρει περαιτέρω βελτιώσεις ώστε τα καλλιεργούμενα φυτά να καταφέρουν να αποδώσουν περισσότερο και οικονομικότερα κάτω από τις επιθέσεις των εχθρών τους.
- οι αφίδες (ψείρες),
- ο τετράνυχος,
- ο ψευδόκοκκος,
- τα κοκκοειδή,
- ο αλευρώδης (άσπρη μύγα),
- ο θρίπας
- και διάφορα έντομα εδάφους.
Πηγές:
Προσοχή!
Να τηρούνται αυστηρά:
α. Οι οδηγίες χρήσης των φυτοπροστατευτικών
β. Το τελευταίο χρονικό όριο ψεκασμού πριν τη συγκομιδή, σύμφωνα με τις οδηγίες που αναγράφονται στη ετικέτα
γ. Τα ακαρεοκτόνα δεν θα πρέπει να συνδιάζονταιθ με άλλα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
δ. Τα στοιχεία που αναφέρονται στην ιστοσελίδα έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση τις αναγραφόμενες, επί της ετικέτας, οδηγίες χρήσεως
Κύριοι εχθροί των εσπεριδοειδών
1.Μεσογειακή μύγα
Περιγραφή
Ένας πολύ διαδεδομένος εχθρός των εσπεριδοειδών που συναντάται και σε άλλες καλλιέργειες όπως πυρηνόκαρπα και αμπέλι
Το έντομο αυτό συμπληρώνει πολλές γενεές το χρόνο, ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες θερμοκρασίας. Διαχειμάζει στο έδαφος στο στάδιο της νύμφης. Την άνοιξη (Απρίλιο) εμφανίζονται τα ακμαία. Ο πληθυσμός στην αρχή είναι μικρός και αυξάνει με την αύξηση της θερμοκρασίας όσο προχωράει η εποχή. Ακολουθούν επικαλυπτόμενες γενεές, που τρέφονται από άλλα φρούτα. Τα πορτοκάλια και μανταρίνια προσβάλλονται το φθινόπωρο (Οκτώβριο-Νοέμβριο), όταν αρχίζει ν’ αλλάζει το χρώμα των καρπών. Τα θηλυκά εναποθέτουν τα αυγά τους κάτω απ’ την επιδερμίδα του καρπού. Οι εκκολαπτόμενες προνύμφες τρέφονται από τη σάρκα των καρπών κι όταν συμπληρώσουν την ανάπτυξή τους εξέρχονται και πέφτουν στο έδαφος για να νυμφωθούν.
Για την αντιμετώπιση της Μύγας Μεσογείου εφαρμόζονται δολωματικοί ψεκασμοί ή ψεκασμοί καλύψεως σύμφωνα με τις οδηγίες των Γεωργικών Προειδοποιήσεων με κατάλληλα σκευάσματα.
Βλάβη
Στα πράσινα πορτοκάλια, γύρω από το σημείο του νύγματος, παρατηρείται κίτρινος αποχρωματισμός του φλοιού, ενώ από την οπή ωοθεσίας μπορεί να εξέλθει κόμμι που στερεοποιείται. Σε ώριμους καρπούς στο σημείο του νύγματος ο φλοιός είναι σκουρόχρωμος και υπερυψωμένος, ενώ γύρω παρατηρείται ελαφρός αποχρωματισμός κατά ζώνες. Κάτω από το σημείο του νύγματος ο καρπός σαπίζει. Εσωτερικά η σάρκα παρουσιάζει φαγώματα και σήψεις λόγω δευτερογενούς προσβολής από διάφορα παθογόνα. Οι καρποί ωριμάζουν πρόωρα και παρατηρείται καρπόπτωση.
2.Αφίδες
Περιγραφή
Οι ενήλικες αφίδες έχουν μήκος 1,5-3,5 χιλ. και ο χρωματισμός τους ποικίλλει, ανάλογα με το είδος: πράσινο, κόκκινο, καφέ. Μπορεί να είναι πτερωτές ή άπτερες. Ανάλογα με το είδος πάλι το σχήμα τους μπορεί να είναι οβάλ (Rhopalosiphum padi) ή επίμηκες (Macrosiphum avenae, Metopolophium dirhodum). Τα σιφώνια τους (σωληνόμορφες προεξοχές στην κοιλία) είναι σκουρόχρωμα στα είδη Macrosiphum avenae, Rhopalosiphum padi, ενώ ανοιχτόχρωμα στο dirhodum. Οι νύμφες μοιάζουν με τα ενήλικα άτομα.
Οι αφίδες ζημιώνουν τα φυτά λόγω της απομύζησης φυτικών χυμών, αλλά και επειδή μεταδίδουν ιώσεις, όπως αυτή του κίτρινου νανισμού στα σιτηρά. Ακόμη η προσβολή στους στάχεις έχει αρνητική επίδραση στην αρτοποιητική ικανότητα.
Βλάβη
Η προσβολή από αφίδες δεν συνοδεύεται απαραίτητα από τυπικά συμπτώματα. Εγκαθίστανται σε αποικίες και ως συνέπεια της διατροφής τους εκκρίνουν μελίττωμα.
3.Φυλλοκνίστης
Περιγραφή
Ο φυλλοκνίστης είναι ένα μικρό ανοιχτόχρωμο πεταλουδάκι 2-3 χιλιοστών που γεννά αυγά στην κάτω επιφάνεια των φύλλων των λεμονιάς, της πορτοκαλιάς και των υπόλοιπων εσπεριδοειδών. Από τα αβγά του φυλλοκνίστη βγαίνουν κάμπιες που δημιουργούν στοές πάνω στα φύλλα των εσπεριδοειδών που μοιάζουν με φιδάκι. O φυλλοκνίστης πολλαπλασιάζεται και εξαπλώνεται γρήγορα, ειδικά σε ζεστό και ξηρό περιβάλλον και σε συνθήκες κακού αερισμού των δέντρων. Ο φυλλοκνίστης έχει πολλές γενιές το χρόνο, ειδικά στις νότιες περιοχές της Ελλάδας που το κλίμα είναι πιο ξηροθερμικό.
Βλάβη
Η μεγαλύτερη ζημιά που κάνει το έντομο του φυλλοκνίστη εμφανίζεται στα στάδια της νέας τρυφερής βλάστησης των εσπεριδοειδών κατά την περίοδο της άνοιξης, του καλοκαιριού και του φθινοπώρου. Τα φύλλα των νεαρών δενδρυλλιών εσπεριδοειδών συστρέφονται και παραμορφώνονται με αποτέλεσμα να μειώνεται η φωοτοσυνθετική δραστηριότητα, οπότε σταδιακά καθηλώνεται η ανάπτυξη του δέντρου. Στα μεγάλα δέντρα λεμονιάς, πορτοκαλιάς, μανταρινιάς και των υπόλοιπων εσπεριδοειδών η ζημιά από τον φυλλοκνίστη δεν είναι σημαντική, καθώς δεν προσβάλλει τα ώριμα και σκληρά φύλλα.
4.Θρίπες
Περιγραφή
Ανάλογα με το είδος τα ακμαία έχουν μήκος 0,8-2 χιλ., είναι μαύρα ή καστανοκίτρινα και έχουν στενές, κροσσωτές πτέρυγες. Στο είδος Limothrips, στα αρσενικά άτομα οι πτέρυγες λείπουν. Οι νύμφες μοιάζουν με τα ακμαία, αλλά είναι συνήθως ανοιχτότερου χρωματισμού και δεν έχουν πτέρυγες.
Τα έντομα προσβάλλουν συνήθως τους στάχεις, μετά τη γονιμοποίηση, κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης των καρπών. Το είδος Limothrips denticornis προσβάλλει επίσης τα φύλλα της σίκαλης και του κριθαριού. Τα συμπτώματα προσβολής από θρίπες μοιάζουν με προσβολή από σεπτορίωση.
Βλάβη
Τα υπέργεια μέρη του φυτού παρουσιάζουν ασημόχρωμες περιοχές, λόγω της απομύζησης φυτικών χυμών, που στη συνέχεια γίνονται καστανές. Σοβαρή είναι η αρνητική επίδραση στην παραγωγή, ιδιαίτερα στις κορυφές των στάχεων. Οι θρίπες είναι έντομα που τρέφονται απομυζώντας υγρά από τα φυτά. Προτιμούν τους νεαρούς φυτικούς ιστούς στα πρωτοεμφανιζόμενα φύλλα. Επίσης, στους καρπούς η προσβολή ξεκινά από τους μικρούς καρπούς αμέσως μετά την καρπόδεση. Η ζημιά εμφανίζεται ως αποφέλλωση υπό μορφή δακτυλίου, η οποία μειώνει την εμπορικότητα του καρπού και εμποδίζει τη φωτοσύνθεση των φύλλων. Ψεκασμοί με βρέξιμο θειάφι ή εκχύλισμα τσουκνίδας μετά την πτώση των πετάλων μειώνουν σημαντικά τη ζημιά στους καρπούς.
5.Ψευδόκοκκος
Περιγραφή
Είναι πολύ διαδεδομένο κοκκοειδές που προσβάλλει πολλά είδη φυτών, όπως αμπέλι, εσπεριδοειδή, τομάτα, πατάτα, κολοκυνθοειδή κ.α. Δευτερευόντως προσβάλλει και αποθηκευμένες πατάτες, γλυκοκολόκυθα και άλλους χυμώδεις καρπούς.
Το ενήλικο θηλυκό έχει ωοειδές σώμα, είναι μικρό (2.5-5mm) και το σώμα του καλύπτεται από άσπρο κηρώδες επίχρισμα. Το αρσενικό είναι πιο μικρό και έχει καστανοκίτρινο ή καστανοκόκκινο χρώμα. Η προνύμφη στην αρχή έχει χρώμα καστανό ανοικτό και στο τέλος παίρνει το χρώμα του ενήλικου θηλυκού. Ο ψευδόκοκκος έχει 3-4 γενεές το χρόνο και διαχειμάζει ως ωό, νύμφη ή ως ακμαίο κάτω από τον φλοιό στον κορμό ή στις ρίζες ή σε άλλες προφυλαγμένες θέσεις. Την άνοιξη το έντομο δραστηριοποιείται και τα θηλυκά άτομα ωοτοκούν και προσβάλλουν την νεαρή βλάστηση. Γενικά προτιμούν υγρά και σκιερά μέρη, ενώ ο ξηρός καιρός δεν το ευνοεί.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η έγκαιρη καταπολέμηση της πρώτης γενεάς, ώστε να αποτραπεί η μεγάλη αύξηση του πληθυσμού. Συστήνονται ψεκασμοί στο μέγιστο των εκκολάψεων (τέλος Μαϊου-αρχές Ιουνίου), συνήθως πριν «κολλήσει» ο κάλυκας («αστέρι») στο καρπίδιο με κατάλληλα εντομοκτόνα. Όταν ο πρώτος ψεκασμός γίνει έγκαιρα και σωστά, αρκεί συνήθως μια δεύτερη επέμβαση τέλος Αυγούστου-Σεπτέμβριο για να κρατήσει τα δένδρα καθαρά. Επίσης, στα πλαίσια της ολοκληρωμένης καταπολέμησης συστήνεται εξαπόλυση του παρασιτοειδούς Leptomastix dactylopii και του αρπακτικού Cryptolaemus montrouzieri. Σε πολύ προσβεβλημένα δένδρα συστήνεται κλάδευμα για αραίωμα του φυλλώματος.
Βλάβη
Προσβάλλει όλα τα φυτικά μέρη και τα καλύπτει με βαμβακώδη κέρινα νημάτια. Οι καρποί υφίστανται σημαντική υποβάθμιση ως προς την εμπορική τους αξία από τα διάφορα αποχωρήματα του εντόμου και την άφθονη μελιτώδη ουσία που εκκρίνει. Εξασθενεί τα φυτά με την απομύζηση χυμών κι επιπλέον προκαλεί την ανάπτυξη καπνιάς στα μελιτώδη εκκρίματά του. Στα εσπεριδοειδή μπορεί να προκαλέσει και πτώση μικρών καρπών.
6.Κόκκινη ψώρα (Red scale)
Περιγραφή
Αποτελεί σοβαρό εχθρό των εσπεριδοειδών και άλλων δένδρων (ελιά, φυστικιά, συκιά, αχλαδιά, μηλιά, δαμασκηνιά) και ορισμένων καλλωπιστικών θάμνων σε διάφορες περιοχές της χώρας μας.
ίναι ένα πολυφάγο έντομο. Το θηλυκό φέρει ασπίδιο, σχεδόν κυκλικό, το κέντρο του οποίου είναι κοκκινωπό. Το κοκκοειδές αυτό έχει 3 αλληλοκαλυπτόμενες γενεές το χρόνο διαχειμάζει σε όλα τα προνυμφικά στάδια και είναι ζωοτόκο. Την άνοιξη (Μάϊος) δραστηριοποιείται και η πρώτη γενεά εγκαθίσταται στα φύλλα, στους βλαστούς, σε κλάδους, στον κορμό και στους νεαρούς καρπούς. Τα επόμενα προνυμφικά στάδια είναι ακίνητα όπως και το ενήλικο θηλυκό. Πολύ ζεστός και ξηρός καιρός προκαλεί θάνατο σε αξιόλογο ποσοστό νεαρών προνυμφών.
Συστήνεται να γίνεται καταπολέμηση των ευαίσθητων ερπουσών νυμφών (Ιούνιο/Ιούλιο, Αύγουστο, Σεπτέμβριο/Οκτώβριο) με κατάλληλα εντομοκτόνα. Στα πλαίσια της ολοκληρωμένης καταπολέμησης, ο χρόνος επέμβασης καθορίζεται μετά από εκτίμηση του επιπέδου προσβολής με παγίδες ή εξέταση των καρπών και των άλλων φυτικών μερών. Επιπλέον, το έντομο αυτό έχει μεγάλο αριθμό αρπακτικών και παρασίτων, τα οποία περιορίζουν σημαντικά τον πληθυσμό του.
Βλάβη
Προσβάλλει φύλλα, βλαστούς, και καρπούς. Στους καρπούς, η ζημιά οφείλεται στην παρουσία του κοκκοειδούς (κόκκινο ψώριασμα και μαύρισμα από την καπνιά) και στις κηλίδες που δημιουργούνται μετά την απομάκρυνσή τους. Στους νεαρούς καρπούς, στα σημεία των νυγμάτων παραμορφώνονται τα κύτταρα, σκληραίνει ο φλοιός και αργότερα σχηματίζονται μικρές εσοχές, οι οποίες παραμένουν μέχρι την εποχή της συγκομιδής μειώνοντας την εμπορική τους αξία. Η απόσπαση ή το ξέπλυμα των κοκκοειδών από τον καρπό είναι δύσκολο, ακόμα και μετά από το χειρισμό τους στα συσκευαστήρια. Όταν η προσβολή είναι έντονη (κορμοί, βραχίονες, φύλλα, καρποί) παρατηρείται γενική εξασθένιση του δένδρου, οι καρποί είναι μικρότεροι με μείωση της ποιότητας και ποσότητας του χυμού τους.
7.Μυτηλόμορφη ψώρα
Περιγραφή
Το ασπίδιο του θηλυκού είναι μακρουλό, όμοιο με όστρακο (μύτιλο) μυδιού ή κόμμα, χρώματος καστανού-βιολετί. Είναι διαδεδομένο στις πιο θερμές περιοχές, όπου και παρουσιάζει 3 γενεές το χρόνο που αλληλοκαλύπτονται. Διαχειμάζει ως νύμφη ή ακμαίο σε φύλλα ή σε καρπούς κα την άνοιξη δραστηριοποιείται. Η πρώτη γενέα εγκαθίσταται στους βλαστούς και τα φύλλα, ενώ οι επόμενες στους καρπούς, των οποίων μειώνουν την εμπορική αξία.
Βλάβη
Προσβάλλει κλαδιά, φύλλα, αλλά πιο συχνά με σοβαρότερες επιπτώσεις τους καρπούς των εσπεριδοειδών. Η προσβολή του κοκκοειδούς προκαλεί απώλεια χυμού, αλλά και η ίδια η παρουσία του μειώνει την εμπορική τους αξία, καθιστώντας τους ακατάλληλους προς εξαγωγή. Πυκνοί πληθυσμοί του εντόμου στα φύλλα είναι δυνατό να προκαλέσουν εκτεταμένες χλωρωτικές κηλίδες ή και πρόωρη φυλλόπτωση. Η ζημιά είναι ακόμα μεγαλύτερη κυρίως σε ανεπτυγμένα δένδρα με πυκνό φύλλωμα, σε πυκνοφυτευμένους οπωρώνες.
8.Ισέρια (Cottony cushion scale)
Περιγραφή
Έχει 2-3 γενεές το χρόνο. Διαχειμάζει ως ακμαίο στις μασχάλες των κλαδιών. Στις αρχές της άνοιξης τα θηλυκά σχηματίζουν λευκούς ωόσακκους, που περιέχουν μεγάλο αριθμό αυγών. Από αυτά τον Απρίλιο-Μάϊο θα εκκολαφθούν οι νεαρές προνύμφες, που εγκαθίστανται σε φύλλα και βλαστούς και απομυζούν χυμούς.
Η καταπολέμηση του εντόμου συνιστάται να γίνεται έγκαιρα στο ευαίσθητο στάδιο των νεαρών ερπουσών νυμφών.
Βλάβη
Οι νεαρές προνύμφες του εντόμου απομυζούν τους χυμούς των φύλλων και των βλαστών. Επιπλέον στα μελιττώδη εκκρίματα του κοκκοειδούς αναπτύσσονται δευτερογενώς οι μύκητες της καπνιάς.
9.Εριώδης αλευρώδης
Περιγραφή
Πρόκειται για ένα είδος αλευρώδους που εμφανίστηκε πρόσφατα στην Ελλάδα και συγκεκριμένα η προσβολή ξεκίνησε από τις αστικές περιοχές (1991) κι έχει επεκταθεί σε εσπεριδεώνες στην Πελοπόννησο και Κρήτη.
Είναι ένα δραστήριο έντομο. Μεταφέρεται με τον άνεμο σε γειτονικές περιοχές και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές στα δένδρα. Τα ακμαία εγκαθίστανται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων και στους καρπούς. Εκεί ωοτοκούν και οι εκκολαπτόμενες νύμφες, που παραμένουν στα φύλλα και τρέφονται, διανύουν 4 στάδια πριν ολοκληρώσουν την ανάπτυξή τους. Το στάδιο L1 είναι κινητό, ενώ τα L2-L3-L4 ακίνητα. Οι νύμφες 2ου σταδίου εκκρίνουν μελίττωμα, ενώ οι νύμφες των 3ου και 4ου σταδίων καλύπτονται από λευκό εριώδες στρώμα από νημάτια. Το έντομο συμπληρώνει αρκετές γενεές το χρόνο και ο πληθυσμός του φτάνει γρήγορα σε μεγάλους αριθμούς.
Το εριώδες στρώμα που καλύπτει την κάτω επιφάνεια των φύλλων εμποδίζει την διείσδυση των εντομοκτόνων, κάνοντας ιδιαίτερα δύσκολη την καταπολέμησή του. Γι’ αυτό για την αντιμετώπισή του συνιστάται παρακολούθηση των δένδρων κι έγκαιρη επέμβαση με την έναρξη της προσβολής, όταν ακόμα ο πληθυσμός βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα κι αν είναι δυνατόν πριν σχηματιστεί το εριώδες προστατευτικό στρώμα. Σε έντονα προσβεβλημένα δένδρα συνιστάται να εφαρμόζεται κλάδεμα και στη συνέχεια να ακολουθούν ψεκασμοί με κατάλληλα εντομοκτόνα.
Βλάβη
Προσβάλλει τα φύλλα και τους καρπούς των εσπεριδοειδών και εκκρίνει μία μελιτώδη ουσία. Στα μελιττώματά του αναπτύσσονται οι μύκητες της καπνιάς.
10.Νηματώδης
Περιγραφή
Αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της εσπεριδοκαλλιέργειας και η παρουσία του έχει διαπιστωθεί στις περισσότερες περιοχές της χώρας (Κορινθία, Αχαϊα, Αργολίδα, Μεσσηνία, Άρτα, Αιτωλοακαρνανία κ.α.). Προσβάλλει επίσης την ελιά και το αμπέλι.
Ο κοινός νηματώδης των εσπεριδοειδών Tylenchulus semipenetrans είναι ένας ημιενδοπαρασιτικός νηματώδης. Πρόκειται για μικροσκοπικό ζωϊκό οργανισμό που ζει στο έδαφος και δεν φαίνεται με γυμνό μάτι. Έχει σώμα επιμήκες κυλινδρικό, με κωνικά λεπτυσμένα τα δύο άκρα του. Μπροστά, στη στοματική κοιλότητα υπάρχει ένας μικρός σωλήνας, το στιλέτο, με το οποίο τρυπά και απομυζά τους χυμούς των φυτών. Τα θηλυκά άτομα στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής τους εγκαθίστανται επάνω στις ρίζες κατά ομάδες και τρέφονται από αυτές (εκτοπαράσιτα). Οι νύμφες 4ου σταδίου όμως εισέρχονται στις ρίζες και μάλιστα μόνο με το κεφάλι γι’ αυτό και χαρακτηρίζονται ως ημιενδοπαράσιτα. Αντιθέτως, τα αρσενικά ζουν ελεύθερα μέσα στο έδαφος, χωρίς καμμία παρασιτική δράση. Η προσβολή εντείνεται όταν η θερμοκρασία του εδάφους είναι 15-31 βαθμοί Κελσίου. Ο βαθμός προσβολής εξαρτάται από το βαθμό ευπάθειας του υποκειμένου και την περιεκτικότητα του εδάφους σε ασβέστιο.
Στη χώρα μας παρατηρείται εκτεταμένη προσβολή των εσπεριδεώνων από τους νηματώδεις, γι’ αυτό και η αντιμετώπισή τους κατά την εγκατάσταση νέων φυτειών προληπτικά ή θεραπευτικά σε ήδη εγκατεστημένες φυτείες αποτελεί προϋπόθεση για επιτυχημένη καλλιέργεια. Κατ΄ άρχήν, συστήνεται σωστή εκτέλεση των απαραίτητων καλλιεργητικών φροντίδων (κλάδευμα, λίπανση, άρδευση), έτσι ώστε τα δένδρα να αναπτύσσουν πλούσιο ριζικό σύστημα και να αναπληρούν την ζημιά που προκαλείται από τους νηματώδεις. Επίσης, δεν θα πρέπει να μεταφέρεται χώμα ή ρίζες μολυσμένες από το ένα κτήμα στο άλλο
Βλάβη
Οι προσβεβλημένες ρίζες διακρίνονται από τους μικρούς σωρούς χώματος που έχουν πάνω τους (λόγω μιας ζελατινώδους ουσίας που εκκρίνουν τα θηλυκά), τα άκρα τους είναι κατεστραμμένα, ο φλοιός έχει σκούρο χρώμα και απομακρύνεται εύκολα. Ολόκληρο το ριζικό σύστημα αδυνατίζει, με αποτέλεσμα τα δένδρα να παρουσιάζουν καχεκτική εμφάνιση, ξηράνσεις φύλλων και βλαστών. Οι κορυφές μαυρίζουν και μετά ξεραίνονται, δίνοντας την εντύπωση ότι πρόκειται για προσβολή από κορυφοξήρα. Η παραγωγή μειώνεται ποσοτικά και υποβαθμίζεται ποιοτικά. Επιπλέον μειώνεται η παραγωγική ζωή των δένδρων. Οι προσβεβλημένες ρίζες αποτελούν επίσης πύλες εισόδου για δευτερογενή παθογόνα, που επιδεινώνουν την κατάσταση των δένδρων και επιταχύνουν την ολοκληρωτική ξήρανσή τους.
11.Κόκκινο άκαρι (Citrus red mite)
Περιγραφή
Προσβάλλει εσπεριδοειδή σε ζεστές και ξηρές περιοχές
Τα θηλικά έχουν σχήμα ωοειδές έως σφαιρικό με μήκος 0,3-0,5 mm και σκούρο κόκκινο χρωματισμό. Τα αρσενικά είναι μικρότερα. Έχει πολλές γενιές κάθε χρόνο. Εμφανίζει εξάρσεις την άνοιξη και το φθινόπωρο. Κάθε θηλικό εναποθέτει 20-40 ωά, με ρυθμό 2-3 την την ημέρα. Η εναπόθεση αυγών γίνεται και στις δύο πλευρές των φύλλων με προτίμηση κατά μήκος των νευρώσεων των φύλλων. Η διάρκεια της γενιάς ανάλογα τις συνθήκες μπορεί να φτάσει και τις 12 ημέρες.
Βλάβη
Προκαλεί στίγματα στα φύλλα, που μπορούν αν γίνουν αντιληπτά από την επάνω πλευρά του φύλλου, όπου προτιμά να τρέφεται, ως κιτρινίσματα ή ασπρίσματα. Μπορεί να φανούν αντίστοιχα συμπτώματα και σε καρπούς πριν ωριμάσουν.
12.Άκαρι των οφθαλμών (Citrus bud mite)
Περιγραφή
Προσβάλει κυρίως τα εσπεριδοειδή
Έχει πολλές γενεές το χρόνο.
Για την καταπολέμησή του συστήνονται ψεκασμοί με κατάλληλα σκευάσματα την άνοιξη πριν την άνθηση, το καλοκαίρι (αρχές Ιουλίου) και το φθινόπωρο (Σεπτέμβριο-Οκτώβριο).
Βλάβη
Προσβάλλει τους οφθαλμούς, τα φύλλα, τα άνθη και κυρίως τους καρπούς και προκαλεί έντονη παραμόρφωσή τους.
Συχνότερα προσβάλλεται η λεμονιά. Το άκαρι των οφθαλμών (Eriophyes sheldoni) προσβάλλει κυρίως τα άνθη της λεμονιάς και δραστηριοποιείται κατά την περίοδο που ανοίγουν τα μάτια. Προκαλεί παραμόρφωση στα άνθη, στους καρπούς, στα φύλλα και στους βλαστούς. Αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο, όπως και στην περίπτωση με το κόκκινο άκαρι.
13.Σκωριώδης αράχνη (Citrus rust mite)
Περιγραφή
Αποτελεί σημαντικό παράγωντα μείωσης της ποιότητας στα εσπεριδοειδή
Για την αντιμετώπισή του συστήνονται ψεκασμοί μετά την πτώση των πετάλων, τον Ιούνιο κι αν χρειάζεται αργότερα τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο με κατάλληλα σκευάσματα.
Βλάβη
To άκαρι Phyllocoptruta oleivora είναι μικροσκοπικού μεγέθους και χρώματος κίτρινου. Προσβάλλει φύλλα, βλαστούς και καρπούς όλων των ειδών των εσπεριδοειδών. Τα συμπτώματα παρουσιάζονται στους προσβεβλημένους καρπούς, οι οποίοι αλλάζουν χρώμα (αργυρό στα λεμόνια και μπρούντζινο στα πορτοκάλια) και χάνουν την εμπορευσιμότητά τους. Οι προσβολές είναι πιο έντονες κατά το τέλος του καλοκαιριού και το φθινόπωρο. Η προσβολή παρατηρείται αρχικά σε μερικά δέντρα και επεκτείνεται στα υπόλοιπα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η χρήση του θειαφιού είναι πολύ αποτελεματική, αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιόταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 32°C, καθώς και να μη συνδυάζεται με λάδι για να μην προκληθούν εγκαύματα.
14.Ανθοτρήτης
Περιγραφή
Προσβάλλει κυρίως τη λεμονιά και συγκεκριμένα τα άνθη και τους νεαρούς καρπούς.
Έχει 3-4 γενεές το χρόνο. Διαχειμάζει ως προνύμφη στα προσβεβλημένα δένδρα. Νωρίς την άνοιξη οι προνύμφες νυμφώνονται και στη συνέχεια εμφανίζονται τα ακμαία. Ακολουθεί η ωοτοκία στα άνθη και στους ανθοφόρους οφθαλμούς. Οι εκκολαπτόμενες προνύμφες εισέρχονται στο εσωτερικό του άνθους και τρέφονται απ’ αυτό. Οι επόμενες γενεές εμφανίζονται τον Ιούνιο, Ιούλιο-Αύγουστο και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο.
Για την καταπολέμησή του συστήνονται ψεκασμοί έγκαιρα στο μέγιστο πτήσης των ακμαίων, σύμφωνα με τις γεωργικές προειδοποιήσεις με κατάλληλα σκευάσματα.
Βλάβη
Τα άνθη καταστρέφονται και πέφτουν ενώ στην συνέχεια προσβάλλονται και οι νεαροί καρποί οι οποίοι παραμορφώνονται ή και πέφτουν. Η παραγωγή μπορεί να υποστεί σοβαρή ζημιά ή και να καταστραφεί τελείως.