Αλτερναρίωση Μελιτζάνας

Alternaria solani.
Αυτός ο ατελής μύκητας είναι πολύ συνηθισμένος, προκαλεί απώλειες φύλλων στις θερμές ημέρες του καλοκαιριού και μπορεί να μπερδευτεί με τον περονόσπορο.

Συμπτώματα

Στα φύλλα εμφανίζονται χλωρώσεις γωνιώδεις και ακανόνιστες.
Εντονότερα είναι τα συμπτώματα στην Μελιτζάνα και στην Μελιτζάνα ενώ ανοιχτοκίτρινες κηλίδες προκαλούνται στη μελιτζάνα και το αγγούρι.
Οι κηλίδες αργότερα γίνονται νεκρωτικές.
Η εξάνθιση του μύκητα εμφανίζεται και στις δύο επιφάνειες του φύλλου (λευκό χνούδι), πρώτα όμως στην κάτω επιφάνεια.
Στην Μελιτζάνα και στη μελιτζάνα προκαλείται επιπλέον κατσάρωμα των φύλλων και πτώση τους.
Η ευαισθησία των φυτών αυξάνεται με την ηλικία τους, ενώ τα νεαρά φυτά παρουσιάζουν ανεκτικότητα.
Η ασθένεια εμφανίζεται συνηθέστερα στο φύλλωμα.

Παθογόνο – Συνθήκες ανάπτυξης

Η ασθένεια προκαλείται από τον μύκητα Leveillula taurica (ατ. μορφή Oidiopsis taurica).
Πρόκειται για υποχρεωτικό παράσιτο, που μολύνει από τα στομάτια.
Εισέρχεται μέσα στους ιστούς και αναπτύσσεται ενδοφυτικά στο μεσόφυλλο.
Από εκεί αναπτύσσονται οι κονιδιοφόροι, που εμφανίζονται ως λευκή εξάνθιση.
Αυτοί παράγουν τα σπόρια του μύκητα (κονίδια) που είναι ξηροσπόρια, μεταφέρονται με τον άνεμο και για να βλαστήσουν δεν απαιτούν υψηλές συνθήκες υγρασίας.
Γι’ αυτό και το ωίδιο είναι διαδεδομένη ασθένεια και σε σχετικά ξηροθερμικές συνθήκες σε σύγκριση με άλλα παθογόνα.
Τα κονίδια εξαπλώνουν την ασθένεια και σε υγιή φυτά.
Η βλάστηση των σποριών και η διείσδυσή τους μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε 3 ώρες.

Αντιμετώπιση

Ο μύκητας Leveillula taurica θεωρείται «δύσκολο» παθογόνο γιατί αναπτύσσεται μέσα στους ιστούς (ενδοφυτικά). Γι’ αυτό για την αντιμετώπισή του συστήνεται επέμβαση έγκαιρα μόλις εμφανιστεί η ασθένεια κυρίως με κατάλληλα, διασυστηματικά σκευάσματα, που να μπορούν να διεισδύουν μέσα στους φυτικούς ιστούς.

Βερτισιλλίωση – Verticillium dahliae Μελιτζάνας

Verticillium dahliae
Περισσότερα από 265 είδη καλλιεργούμενων και αυτοφυών φυτών, μεταξύ των οποίων και η μελιτζάνα

Συμπτώματα

Προκαλεί αδρομύκωση.
Τα φυτά που έχουν προσβληθεί εμφανίζουν το σύνδρομο του βραδέως μαρασμού. Πολλές φορές η ασθένεια εμφανίζεται με μορφή ημιπληγίας.
Στα αρχικά στάδια, η ασθένεια κδηλώνεται με μαρασμό μεμονωμένων φυλλιδίων ή φύλλων.
Στο έλασμα των κατώτερων φύλλων εμφανίζεται αρχικά χλώρωση μεταξύ των νευρώσεων και εν συνεχεία νέκρωση των χλωρωτικών ιστών, μαρασμός και πτώση φύλλων, τα συμπτώματα αυτά εκδηλώνονται αργότερα και στα ανώτερα φύλλα.
Ακόμη τα ασθενή φυτά μπορεί να εμφανίσουν νανισμό. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι ένας αστανός μεταχρωματισμός των αγγείων του ξύλου που εμφανίζεται σε επιμήκη ή εγκάρσια τομή του στελέχους.
Ο μεταχρωματισμός αυτός είναι εμφανής στις ρίζες, αλλά μπορεί να επεκτείνεται και σ’ όλο το μήκος των στελεχών, ακόμη και μέχρι τα αγγεία των καρπών της μελιτζάνας.

Παθογόνο – Συνθήκες ανάπτυξης

Το παθογόνο είναι ο μύκητας Verticillium dahliae. Ο μύκητας στην τομάτα V. dahliae έχει εμφανήσει δύο φυσιολογικές φυλές (physiological races), τη φυλή
1. που είναι ευρέως διαδεδομένηστη Χώρα μας και τη φυλή
2. που έχει περιορισμένη εξάπλωση. Ο μύκητας επιβιώνει στο έδαφος για 12-24 χρόνια, ενώ εξασφαλίζει τη μακροβιότητα του με τη δημιουργία μικροσκληρωτίων.

Αντιμετώπιση

1. Απομάκρυνση και καταστροφή με φωτιά των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας (τα μικροσκληρώτια του μύκητα επιβιώνουν στο έδαφος απουσία ξενιστών για περισσότερα από 10 χρόνια).
2. Ηλιοαπολύμανση εδάφους.
3. Ενσωμάτωση φρέσκων οργανικών υλικών (π.χ. μπρόκολα, λάχανα, μαρούλια) στο έδαφος και ταυτόχρονη κάλυψη τους με φύλλο πλαστικού για ηλίοαπολύμανση.
4. Αμειψισπορά πολυετής (5-7 ετών).
5. Έγκαιρη καταπολέμηση των νηματωδών και των εντόμων του εδάφους.
6. Εφαρμογή ισορροπημένης λίπανσης και αποφυγή εφαρμογής αυξημένων ποσοτήτων αζώτου και φωσφόρου.
7. Χρησιμοποίηση μη αλατούχου νερού άρδευσης, επειδή το αλατούχο νερό αυξάνει την ευπάθεια των φυτών.
8. Ανεκτικά ή ανθεκτικά υβρίδια και ποικιλίες.
9. Χρήση διασυστηματικών μυκητοκτόνων (βενζιμιδαζολικά) συνήθως δεν δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Βοτρύτης

Ο βοτρύτης είναι ευρύτατα διαδεδομένος μύκητας.
Προσβάλλει πάρα πολλές καλλιέργειες και αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και πραγματική απειλή για την εμπορεύσιμη παραγωγή.
Εκτός από τις ποσοτικές απώλειες υποβαθμίζει και την ποιότητα των προϊόντων, ενώ ζημιώνει την παραγωγή και μετασυλλεκτικά κατά την αποθήκευση και την μεταφορά.
Αποτελεί πρόβλημα ιδιαίτερα για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες αλλά και για τις υπαίθριες.

Συμπτώματα

Προκαλούνται στην αρχή καστανές υδατώδεις εκτεταμένες κηλίδες, που μπορεί να εξελιχθούν σε νεκρώσεις.
Χαρακτηριστική είναι η γκρίζα εξάνθιση (χνούδι) του μύκητα στα προσβεβλημένα όργανα.
Προσβάλλει όλα τα μέρη των φυτών (φύλλα, στελέχη, άνθη, καρπούς) και σε όλα τα στάδια ανάπτυξής τους.
Ο βοτρύτης μπορεί να αναπτυχθεί και σαπροφυτικά σε υπολείμματα της καλλιέργειας και σε νεκρά μέρη των φυτών και από εκεί να μολύνει γειτονικούς υγιείς ιστούς.

Παθογόνο – Συνθήκες ανάπτυξης

Ο μύκητας είναι περισσότερο γνωστός με την ατελή του μορφή, ως Botrytis cinerea (Αδηλομύκητας) και με την εξάνθιση γκρίζου χρώματος (ασθένεια «τεφρά σήψη»).
Σχηματίζει κονιδιοφόρους με μακρύ ποδίσκο και υαλώδη κονίδια σε σχηματισμό βότρυ στις διακλαδώσεις.
Στους προσβεβλημένους ιστούς μπορεί να σχηματιστούν επίσης τα μαύρα σκληρώτια του μύκητα.
Τα κονίδιά του βλαστάνουν σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών (από 1-30 oC) αν και η ιδανική θερμοκρασία είναι 18 oC.
Είναι ξηροσπόρια και μεταφέρονται κυρίως με τον άνεμο.
Απελευθερώνονται με έναν υγροσκοπικό μηχανισμό, γι’ αυτό αφθονούν όταν υπάρχουν απότομες μεταβολές της υγρασίας στη διάρκεια της ημέρας.
Για την βλάστησή τους όμως είναι απαραίτητη η ύπαρξη σταγόνας νερού ή πολύ υψηλής σχετικής υγρασίας (τουλάχιστον 90%).
Σε θερμοκρασίες 15-20 oC και παρουσία νερού ή υψηλής σχετικής υγρασίας (βροχή ή παρατεταμένος υγρός καιρός) η ανάπτυξη του μύκητα είναι πολύ γρήγορη και η μόλυνση ολοκληρώνεται μέσα σε λίγες ώρες.
Με την βοήθεια της πλάκας προσκολλήσεως (appressorium) το ράμφος μόλυνσης διαπερνά την εφυμενίδα και την επιδερμίδα των φυτικών κυττάρων.
Στην φάση αυτή ο μύκητας παράγει ένζυμα που λύνουν την συνέχεια των φυτικών κυττάρων και διευκολύνουν την διείσδυσή του.
Ο μύκητας εισέρχεται και μολύνει επίσης από τα άνθη.
Ο βοτρύτης μπορεί να εμφανισθεί δευτερογενώς μετά από προσβολές από έντομα ή από φυσικές ζημιές, π.χ. από χαλάζι, διεισδύοντας από τους ήδη τραυματισμένους ιστούς (οι πληγές των ιστών αποτελούν πύλες εισόδου του βοτρύτη).
Η τέλεια μορφή του μύκητα Botryotinia fuckeliana ή Sclerotinia fuckeliana αναπτύσσεται από σκληρώτια που βλαστάνουν υπό ειδικές συνθήκες και σχηματίζουν αποθήκια.
Ο μύκητας διαχειμάζει είτε με τη μορφή σκληρωτίων στο έδαφος ή ως σαπροφυτικό μυκήλιο σε νεκρά υπολείμματα καλλιέργειας ή σε διάφορους ξενιστές.
Το βασικό μέσο πρόκλησης μολύνσεων είναι τα μακροκονίδια και το μυκήλιο, ενώ δευτερευόντως τα ασκοσπόρια.
Τα μακροκονίδια χρειάζονται την παρουσία νερού για να βλαστήσουν και δεν επιζούν για πολύ.
Φυτικοί ιστοί υδαρείς, περίσσεια αζωτούχου λίπανσης, υψηλή πυκνότητα φύτευσης και κακός αερισμός της φυτείας ή μέσα στο θερμοκήπιο, είναι παράγοντες που αυξάνουν την ευαισθησία των φυτών και τις προσβολές από τον βοτρύτη.

Αντιμετώπιση

Ο βοτρύτης (ή σαπίλα) είναι αναμφίβολα πραγματική απειλή για την εμπορεύσιμη παραγωγή, ιδιαίτερα για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες.
Αυτό γιατί από τη μία η ασθένεια αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και από την άλλη η αντιμετώπισή της δεν είναι εύκολη.
Η παραμικρή καθυστέρηση από την έγκαιρη επέμβαση του βοτρύτη, συνήθως έχει δυσανάλογα σοβαρές επιπτώσεις (απώλεια παραγωγής, δυσκολία αντιμετώπισης, περιορισμένη επιτυχία, παραμονή της ασθένειας σε εστίες μέσα στο θερμοκήπιο και επαναμόλυνση, ανάγκη για περισσότερους και συχνότερους ψεκασμούς, υψηλότερο κόστος).
Με δυο λόγια ο βοτρύτης, ειδικά μέσα στο θερμοκήπιο, είναι ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, στο οποίο επιβάλλεται να δίνουμε ξεχωριστή προσοχή.
Γενικά συστήνεται για την ορθολογική αντιμετώπιση του βοτρύτη και πρόληψη εμφάνισης ανθεκτικότητας από τον μύκητα να εναλλάσσονται στους ψεκασμούς μυκητοκτόνα με διαφορετικό τρόπο δράσης και από διαφορετικές ομάδες, να γίνεται καλός ψεκασμός, να εφαρμόζονται οι συνιστώμενες δόσεις και να τηρούνται οι οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία.

Κλαδοσπορίωση

Η ασθένεια εμφανίζεται συνήθως στις θερμοκηπιακές, μη θερμαινόμενες καλλιέργειες Μελιτζάνας και τομάτας. Η κλαδοσπορίαση οφείλεται στο μύκητα Cladosporium herbarum. Η ασθένεια ευνοείται από υψηλή υγρασία (άριστη υγρασία μεγαλύτερη από 95%) και θερμοκρασία(άριστη 22-24 C).
Ο μύκητας επιβιώνει ως σαπρόφυτο στα υπολείμματα της καλλιέργειας και στο με τη μορφή κονιδίων ή σκληρωτίων.
Τα κονίδια του παθογόνου μεταφέρονται κυρίως με τον άνεμο και τη βροχή (φυσική ή τεχνητή) και μπορούν να επιβιώσουν για ένα χρόνο τουλάχιστον.
Άλλοι τρόποι μεταφοράς των μολυσμάτων είναι τα ρούχα των εργατών, τα καλλιεργητικά εργαλεία και τα έντομα, ενώ σε μεγάλες αποστάσεις το παθογόνο μεταφέρεται με το σπόρο.

Συμπτώματα

Η ασθένεια προσβάλει μόνο τα φύλλα, στην πάνω επιφάνεια των οποίων προκαλεί ακανόνιστες ή κυκλικές κηλίδες με ασαφή όρια και χρώμα κιτρινοπράσινο.
Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται αρχικά στα κατώτερα φύλλα των φυτών.
Με την πάροδο του χρόνου οι κηλίδες γίνονται νεκρωτικές, ενώ η κάτω επιφάνεια τους καλύπτεται με ελαιοκαστανή εξάνθηση, που είναι οι κονιδιοφόροι και κονίδια του μύκητα.
Κάτω από ευνοϊκές συνθήκες, οι κηλίδες επεκτείνονται και καταλαμβάνουν μεγάλο τμήμα της επιφάνειας του φύλλου, που τελικά μαραίνεται, ξηραίνεται και πέφτει.

class=”clear”>